Werken aan bewustwording rondom ongewenst gedrag op de werkvloer

Medewerkers in zorg en welzijn zijn zonder twijfel bevlogen, oftewel toegewijd, te noemen. Met een bevlogenheidsscore van 4.1 (op een schaal van 5) zijn mensen in deze sector trots op hun werk. Deze bevlogenheid kan alleen behouden worden als deze mensen zowel fysiek als mentaal gezond zijn. En volgens Anouk ten Arve, Principal Arbeidsmarktvraagstukken en Inzetbaarheid bij PGGM&CO, begint dit bij een veilige werkomgeving.

Iedereen moet kunnen werken in een sociaal, psychisch en fysiek veilige omgeving. Toch blijkt uit onderzoek van PGGM&CO en IZZ onder 1170 medewerkers in zorg en welzijn dat dit helaas niet altijd zo vanzelfsprekend is. Vrijwel iedere ondervraagde heeft wel eens te maken gehad met ongewenst gedrag, met name van patiënten/cliënten (84%). Hieronder valt ook pestgedrag. De gevolgen van pesten zijn groot voor de gezondheid en inzetbaarheid. Bijna de helft van de medewerkers die gepest wordt, is hierdoor van slag en mentaal minder fit. Een deel hiervan valt uit en een ander deel functioneert minder goed op het werk. Medewerkers die gepest worden door collega’s op de werkvloer, vinden het lastiger om dit te melden dan pesterijen door patiënten/cliënten of verwanten. Ook collega’s van medewerkers die gepest worden vinden het moeilijk om dit te melden, bang om er onderdeel van te worden. Medewerkers die zelf pesten zijn zich hier vaak niet van bewust. Ze denken dat ze een beetje plagen en hebben niet in de gaten wat de mentale impact is voor hun collega. En wat voor negatieve invloed dit heeft op de werksfeer. Het resultaat hiervan is dat pestgedrag dus lang door kan gaan en voor een steeds onveiligere werksituatie zorgt.

De leidinggevende speelt een cruciale rol bij het aanpakken van pestgedrag. Een ‘slechte’ leidinggevende zorgt ervoor dat pestgedrag niet aangepakt wordt. Een ‘goede’ leidinggevende is de eerste persoon naar wie je toegaat als je gepest wordt en dit aangepakt moet worden. Daarnaast geven medewerkers aan dat (speciaal getrainde) collega’s belangrijk zijn om pesten te voorkomen. Als het niet lukt om het op de werkvloer aan te pakken dan zijn professionele zorgverleners (zoals een psycholoog of bedrijfsarts) en de vertrouwenspersoon belangrijke sleutelfiguren. 

Uit het onderzoek door PGGM&CO en IZZ volgen ook kansen voor verbetering. Bijna een kwart van de medewerkers pleit voor extra normen en gedragsregels. Het onderzoek wijst ook op de noodzaak van aandacht voor jongeren in de sector vanwege hun verhoogde gevoeligheid voor de mentale impact van het werk. De meerderheid denkt voldoende kennis te hebben over ongewenst gedrag. Wel willen veel medewerkers graag training in gesprekstechnieken tegen agressie of ongewenst gedrag. Een derde van de respondenten wil mentaal sterker worden om beter met emoties om te kunnen gaan.

Anouk ten Arve, Principal Arbeidsmarktvraagstukken en Inzetbaarheid bij PGGM&CO: "Pesten begint dus vaak onbewust en klein. Dat betekent dat we ons bewust moeten zijn van ons gedrag en wat dit met de ander doet. Heb oog voor elkaar en kijk hoe iemand reageert op bijvoorbeeld een grap. We moeten alles durven te bespreken, maar dit is in de praktijk vaak lastig. Het is het belangrijkste dat we in beweging komen, ook al is het maar een kleine stap. We doen het samen, want het is toch zonde dat we aan de voorkant druk bezig zijn met het werven van nieuwe collega's terwijl aan de achterkant van de organisatie collega's vertrekken omdat ze gepest worden? Op 19 april is de Landelijke Dag tegen Pesten. Vraag jezelf dan eens af: Pest ik ook wel eens en wat ga ik hieraan doen?”

Op 19 april ‘Landelijke Dag tegen Pesten’ start PGGM&CO een campagne onder zorgpersoneel om  bewustwording rondom dit thema te vergroten en het gesprek hierover, ook op de werkvloer, te stimuleren. Op deze manier hoopt PGGM&CO uiteindelijk een bijdrage te leveren aan het creëren van een sociaal veilige en gezonde werkomgeving.

Meer over dit onderzoek lees je hier op de website van PGGM&CO.